Werner Sylten
(doğum: 1863, Basel, İsviçre – katli: 1942, Hartheim NS Ölüm Merkezi, Linz, Yukarı Avusturya)
“Artık geriye inanç, umut, sevgi kalıyor, bu üçü - ama bunların en büyüğü sevgi.’ Bu kesin inançla içtenlikle birbirimize bağlı kalalım, ondan hep yeni bir cesaret ve yeni bir güç alalım.’”
Werner Sylten, bir bakım merkezinde genç kızlara yeni bir yuva sundu, daha sonra da Yahudi olmakla suçlanarak zulme uğrayan Hıristiyan kadınların Nazilerden kaçmalarına yardım etti.
Liberal teolojiden etkilenen papaz Werner Sylten kendini, özellikle yardıma ve hayırseverliğe muhtaç insanlara karşı sorumlu hissediyordu. Bad Köstritz’de 1925’ten itibaren yıllarca sosyal açıdan savunmasız, reşit olmayan kızların barındığı bir bakım merkezini yönetti. Bu süreçte, reforma inanan bir pedagog olarak da Werner Sylten, Thüringen kız yurdunu modernleştirerek sayısız eğitim ve boş zaman kurs sundu.
Nazi Almanyası döneminde babası Alfred Sylten – eski soyadıyla Silberstein – Hıristiyanlığa geçen bir Yahudi olduğu için Werner Sylten 1936’da işinden kovuldu. Thüringen’de Nazilere sempati besleyen eyalet kilise yönetimine karşı çıkan Bekennende Kirche (İtirafçı Kilise) üyesi olarak Sylten, Nazilerin Yahudi zulmüne karşı aktif bir biçimde direndi. Meslektaşı Papaz Heinrich Grüber ile birlikte Nazi kanunlarına göre “ırk olarak” Yahudi kabul edilen Hıristiyanların, öncelikle güvenli bir biçimde yurtdışına kaçmalarına yardım etti. İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasına kadar bu şekilde 1.000 kadar insan kurtarılabildi.
1941’de Grüber’in yönettiği, Berlin’deki yasadışı Berlin Kaçışa Yardım Bürosu Nazilerce kapatıldı. Werner Sylten, Dachau Toplama Kampına zorla çalıştırılmak üzere sürüldü. 1942’de hastalandığında sözüm ona “hasta nakliyle” Linz yakınlarındaki Hartheim’a götürüldü, çok geçmeden de Hartheim Şatosu’ndaki “ötenazi” ölüm merkezinde katledildi. Toplama kampından yazdığı sayısız mektubu direnişinin dokunaklı bir tanıklığıdır.
*(2.8.1942 tarihli son mektubundan alıntı, 10 gün sonra Hartheim Şatosu’nda katledildi)
Werner Sylten’in Dachau Toplama Kampından ailesine yazdığı mektuplar, Aralık 1941, Şubat 1942, Ağustos 1942 (Özel mülk Walter Sylten, Berlin), Konzentrationslager & Ermordung – werner-sylten-stiftung.de (17.11.2022).
