Rudolf Duala Manga Bell
(doğum: 1873, Duala Bölgesi – 1914, Duala’da idam edildi)
“Masum bir kanı asıyorsunuz. Boşuna öldürüyorsunuz beni. Lanet olsun Almanlara. Tanrım, yalvarıyorum sana; son dileğimi duy, bu topraklara Almanlar bir daha ayak basmasın.”
Rudolf Duala Manga Bell, Alman koloni yönetiminde halkının uğradığı şiddeti açıkça eleştirdi – ve karşılığında idam edildi.
Manga Bell, Duala halkının Bonanjo ailesinden gelen kralıydı. Büyükbabası Kral Bell, 1884’te Alman kolonisinin Kamerun’da kuruluşu sürecinde sözüm ona koruma anlaşmasını imzalamıştı. Manga Bell, Kamerun’da Alman hükümetinin okuluna gitti ve birkaç yıl Almanya’da “evlatlık oğul” ve yabancı öğrenci olarak yaşadı. Dönüşünden sonra sömürge politikasını yürürlüğe koyacak “baş şef” olarak arabuluculuk rolü üstlendi.
Almanların vahşetlerine tanık olduğunda ve Alman politikasının, halkının geçim kaynaklarını ellerinden almayı amaçladığını anladığında Manga Bell karşı koymaya başladı. 1905’te, imparatorluk koloni dairesine halkının çıkarlarını savunduğu açık bir mektup yazdı. İşledikleri hak ihlalleri ve onur kırıcı muamelelerine karşı çıktığı dilekçesini Almanlar “küstahlık” olarak reddetti. Basının Alman kamuoyunu kendisine karşı kışkırtmasıyla onların desteğini alma umutları da suya düştü. Başlarda Alman koloni yönetimiyle işbirliği yapmaya istekli olan Manga Bell eşit vatandaş olarak da kabul edilmek istiyordu.
Alman koloni gücünün sömürücü ve insanı küçümseyici politikalarına karşı çıkışı nihayetinde hayatına mal oldu. Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasından kısa bir süre önce asılarak idam edildi. Almanya’da henüz yüzleşilmeyen bu yargı cinayetinin izlerine, Kamerun’un hafızasında hâlâ rastlanır.
“Douala Manga Bell Alman Koloni Gücüne İnancını Nasıl Kaybetti”, Radyo programı, Deutsche Welle, 29.11.2014.
