Martin Dibobe
(doğum: 1876, Bonapriso, Kamerun – ölüm: yakl. 1922, herhalde Liberiya)
“Yerliler, Almanya'da yeni sosyal cumhuriyette şu anda kabul edildiği gibi bağımsızlık ve eşitlik talep ediyorlar.”
Martin Dibobe, Alman İmparatorluk Dönemi ve Weimar Cumhuriyeti’nde yaşayan bir Afrikalı olarak siyahi insanların eşit hakları için mücadele etti.
Martin Dibobe, 1919 yılına kadar Alman kolonisi olan Kamerun’daki bir mahallede Quane a Dibobe adıyla büyüdü. 1896 Berlin Sömürge Sergisi çerçevesinde Alman imparatorluk başkentine getirilip “beyaz” halka “egzotik bir atraksiyon” olarak sergilendi. Sergiden sonra imparatorlukta kaldı, çilingir olarak çalıştı ve Berlin metrosunda Afrika kökenli ilk tren şefi olarak işe alındı. Ünlü bir fotoğrafı Martin Dibobe’yi tren şefi üniformasıyla gösterir. 1902’de zorlu engeller aşarak ırkçılıkla boğuşarak bir Alman kadınla evlendi.
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya, kolonilerini Batılı galip güçlere devretmek zorunda kalsa da sömürgeciliğin yarattığı ırkçılık Alman toplumunda varlığını sürdü. Weimar Cumhuriyeti döneminde Dibobe, 17 aktivistle birlikte Weimar parlamentosuna “Almanya’daki Afrikalıların 32 Talebini” sundu. Burada sadece eski Alman kolonilerin bağımsızlığını istemekle kalmayıp Almanya’da yaşayan siyahiler adına gerek kanunlar karşısında eşitlik gerek siyasi temsil talep ettiler. Dibobe’nin dilekçesi, Almanya’da uzun süredir varlığını sürdüren sömürge karşıtı bir aktivizmin heyecan verici bir manifestosudur.
Sonunda Martin Dibobe, yıllar önce kaçırıldığı Afrika’ya döndü. Hayatının son yılları hakkında çok az şey biliniyor.
Duckstein, S., Wie Douala Manga Bell den Glauben an die deutsche Kolonialmacht verlor, şunun içinde: Deutsche Welle, 29.11.2014, https://p.dw.com/p/1DvVs (17.11.2022).
